12ο Φεστιβάλ Αρχαιολογικού και Πολιτιστικού Ντοκιμαντέρ – Ημέρα 3

Η 12η διοργάνωση του Διεθνούς Φεστιβάλ Αρχαιολογικού και Πολιτιστικού Ντοκιμαντέρ ΑΓΩΝ είναι γεγονός.

Από τις 20 έως τις 25 Μαΐου, θα προβληθούν στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος 61 ταινίες από 22 χώρες, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως υποβλήθηκαν 1.250 συμμετοχές, από 100 χώρες.

Καλούνται και φέτος παλιοί, αλλά και νέοι φίλοι, να απολαύσουν εκτός από τις αρχαιολογικού περιεχομένου ταινίες μία ευρεία θεματική γκάμα. που συμπεριλαμβάνει ντοκιμαντέρ, ρεπορτάζ, μυθοπλαστικές, κινουμένου σχεδίου, έρευνας, εκπαιδευτικές κ.λπ. με επίκεντρο πάντα τον άνθρωπο.
Οι φετινές ταινίες είναι πρόσφατες δημιουργίες (από το 2019 και έπειτα) και θα μας ταξιδέψουν όχι μόνο σε τόπους ανασκαφών, όπως στην Ελλάδα, την Αίγυπτο, την Πέργαμο και τη Μεσοποταμία, τη Μαδαγασκάρη, το Κιργιστάν, την Ινδία… αλλά και στα Τρίκαλα. Ακόμα, θα μάθουμε για απαγορευμένες ερωτικές ιστορίες της αρχαιότητας, για τη Λίθινη Εποχή στη Σουηδία, τα μυστήρια που κρύβονται στο βυθό μιας λίμνης στην Τουρκία, τα μυστικά του Λουδοβίκου του 14ου, τη ζωή των ιππέων στην προ-χριστιανική Σιβηρία, τους θρύλους του κάστρου της Μυτιλήνης και για πρώτη φορά μια γυναίκα της προϊστορικής εποχής, η Lady Sapiens θα μας “αφηγηθεί” την ιστορία της.

Ταινίες που φέρνουν την επιστήμη της Ιστορίας, της Αρχαιολογίας και τη Λαογραφίας, κοντά στην τέχνη του κινηματογράφου. Μέσα από τις ταινίες παρακολουθούμε τα στοιχήματα της επιστημονικής κοινότητας, την ακροβασία της επιστημονικής έρευνας ανάμεσα στην ψηφιακή και αναλογική τεκμηρίωση, τις δυσκολίες της ανασκαφής σε αντίξοες συνθήκες και τη χαρά της ανακάλυψης, αλλά και παραδόσεις που σιγά-σιγά χάνονται και αποτυπώνονται μέσα από τον κινηματογραφικό φακό.

Πρόγραμμα

16:45
Αποχαιρετισμός, η μνήμη του τόπου | Ελλάδα, 2022, 88 λεπτά
Σκηνοθεσία: Σταύρος Ψυλλάκης – Παραγωγός: Βαγγέλης Φάμπας “Massive Productions”
“… χιλιάδες αγωνιστές σε όλο τον κόσμο είχαν δώσει ό,τι είχαν για ένα σκοπό που, όπως πίστευαν, όπως έλεγαν, ήταν μεγαλύτερος από τους ίδιους, μα που τελικά αποδείχτηκε πως το μεγαλείο του ήταν αυτοί οι ίδιοι”. Chris Marker
Ο Γιάννης Λιονάκης, 87 χρονών, ένας διωκόμενος και επικηρυγμένος αντάρτης, μας αποκαλύπτει τον τόπο που καθόρισε τη ζωή του. Σ’ ένα ταξίδι αποχαιρετισμού μας αφηγείται μια απίστευτη προσπάθεια επιβίωσης, 14 χρόνων (1948-1962), που ξεκινάει με το τέλος του Εμφυλίου στην Κρήτη. Κορμός της ταινίας είναι αδημοσίευτο υλικό που γυρίστηκε το 2007 στο πλαίσιο του ντοκιμαντέρ “Άλλος δρόμος δεν υπήρχε”.

18:20
Κληρονομιά | Κιργιστάν, 2019, 25 λεπτά
Σκηνοθεσία: Yusuf Yurdigül – Παραγωγή: Manas University
Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει τις αρχαιολογικές μελέτες που πραγματοποιούνται στο Κιργιστάν. Επικεντρώνεται ιδιαίτερα στις ανασκαφές των ιδρυμάτων αρχαιολογικής εκπαίδευσης της Κιργιζίας. Ιδιαίτερης αξίας είναι τα έργα που εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο του Πανεπιστημίου Μανάς. Η μελέτη καλύπτει την ευρύτερη γεωγραφία του Κιργιστάν, όπως την πόλη Ουζγκέν, τις περιοχές Ος και Ναρίν, τη λίμνη Ισίκ-Κουλ και την πρωτεύουσα της χώρας, Μπισκέκ.

18:50
Τα Χρόνια που Πέρασαν εδώ | Αγγλία, 2023, 10 λεπτά
Σκηνοθεσία: Ed Owles – Παραγωγή: Postcode Films
Σε τι συνίσταται η μαγεία της βραχογραφίας; Δύο βετεράνοι αρχαιολόγοι με έδρα το Τάνουμ της Σουηδίας αναζητούν τον καλύτερο τρόπο για να καταγράψουν τα γλυπτά της Εποχής του Χαλκού στη Σουηδία και εξετάζουν τις διαφορές μεταξύ ψηφιακής και αναλογικής τεκμηρίωσης.

19:00
Mukha Xilpo: Η Παράδοση Κατασκευής Μάσκας στο Ματζούλι | Ινδία, 2023, 17 λεπτά
Σκηνοθεσία – Παραγωγή: Annanya Bhuyan
Στόχος του ντοκιμαντέρ είναι η ανάδειξη μιας αρχαίας τέχνης που επινόησε ο μεταρρυθμιστής και φιλόσοφος του 16ου αιώνα, ο μεγάλος δάσκαλος Srimanta Sankardeva. Η τεχνική αυτή ονομάζεται “Mukha Xilpo” και οι ρίζες της εντοπίζονται στην ιδεολογία του νεοβαϊσναβισμού του Sankardeva. Η τέχνη αυτή εξακολουθεί να είναι επίκαιρη τον 21ο αιώνα, γεγονός που αναδεικνύεται εξίσου στο ντοκιμαντέρ.
Χώρος των γυρισμάτων είναι το νησί Ματζούλι, στο κρατίδιο Άσαμ της Ινδίας, όπου η τέχνη κατασκευής μάσκας “Mukha Xilpo” είναι ευρέως διαδεδομένη. Το Σάτρα “Samuguri Satra” (πολιτιστικό κέντρο) είναι μέχρι και σήμερα εμβληματικός φορέας στην παράδοση της κατασκευής μασκών και, ως εκ τούτου, η ιστορία της τεχνικής “Mukha Xilpo” παρουσιάζεται κυρίως μέσα από το πρίσμα του συγκεκριμένου Σάτρα. Το ντοκιμαντέρ αναδεικνύει την ιστορία, την προέλευση και τη διατήρηση της τεχνικής στη σύγχρονη εποχή και δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην εξαιρετική απαιτούμενη δεξιοτεχνία. Την αφήγηση της ιστορίας της τέχνης του Srimanta Sankardeva και των αρετών της, αναλαμβάνουν τρία Σάτρα ενώ η κοινότητα των Μισίνγκ καταγράφεται προκειμένου να τονιστεί η προέλευση της τεχνικής.
Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει επίσης αντικείμενα του Srimanta Sankardeva, που θεωρούνται πολιτιστικοί θησαυροί του τόπου, ενώ καταγράφει και την οικονομική-εμπορική πτυχή της τεχνικής στη σημερινή εποχή, αλλά και τι απαιτείται ώστε να καταστεί βιώσιμη. Εντέλει, παρουσιάζει μια συνολική εικόνα της πλούσιας κληρονομιάς και της σημασίας της τέχνης κατασκευής μάσκας “Mukha Xilpo” στον 21ο αιώνα.

19:20
Άδοξα (Αντίκλεια) | ΗΠΑ, 2023, 9 λεπτά
Σκηνοθεσία: Elise Kermani – Παραγωγή: MiShinnah Productions
Την ταινία ενέπνευσε η Ραψωδία Λ της Οδύσσειας του Ομήρου και η στιγμή πριν και μετά τη συνάντηση του Οδυσσέα με την μητέρα του Αντίκλεια, στον Άδη. Ετυμολογικά, Αντίκλεια σημαίνει το αντίθετο της δόξας (του κλέους) και, πράγματι, η Αντίκλεια ξεψυχά από τη στεναχώρια της, καθώς ο γιος της, ο Οδυσσέας, εδώ και πολλά χρόνια έχει φύγει μακριά, να πολεμήσει εναντίον της Τροίας.
Το “Τζιβαέρι” είναι παραδοσιακό τραγούδι των Δωδεκανήσων και σημαίνει “Θησαυρέ μου”, προσφώνηση λατρείας από μια μητέρα προς το παιδί της. Ο Οδυσσέας ρωτά τη μητέρα του: “Ποια μοίρα τάχα σ’ έριξε φαρμακερού θανάτου;” και η Αντίκλεια αποκρίνεται με τα λόγια του ποιητή Αλεξάντερ Πόουπ: “Για σένα ζούσα και όταν έφυγες χάθηκα!”

19:35
Πέτρα και Χρόνος. Οι Ξερολιθιές της Κύθνου | Ελλάδα, 2021, 47 λεπτά
Σκηνοθεσία: Ιωάννης Σπηλιόπουλος – Παραγωγή: Δήμος Κύθνου = Σύλλογος Φίλων Μουσείων Κύθνου
Το ντοκιμαντέρ αναφέρεται στις ξερολιθιές της νήσου Κύθνου στο Αιγαίο πέλαγος στην Ελλάδα. Από την αρχαία εποχή μέχρι σήμερα η σημασία των ξερολίθινων τοίχων στη ζωή των κάτοικων του νησιού. Ποια η ανάγκη διατήρησης των ξερολίθινων κατασκευών για το περιβάλλον σήμερα. Ποιος ο κίνδυνος αν οι ξερολιθιές καταρρεύσουν.

20:15
Νησιά στην Άκρη – Σαρία | Ελλάδα, 2022, 27 λεπτά
Σκηνοθεσία: Γιώργος Σαβόγλου, Διονυσία Κοπανά – Παραγωγή: ΕΡΤ3
Σαρία, ένα νησί βόρεια της Καρπάθου. Διάσπαρτο από αρχαία ερείπια και υπολείμματα παλαιών οικισμών. Πλέον μόνο άγρια κατσίκια και σπάνια αρπακτικά πουλιά ζουν εδώ. Όμως κάποιοι την επισκέπτονται ακόμα. Κάθε χρόνο, στις 27 Ιουλίου, προσκυνητές αναβιώνουν το πανηγύρι του Άγιου Παντελεήμονα. Ο Μηνάς και ο Γιάννης έρχονται να ανοίξουν τα σπίτια τους στον εγκαταλελειμμένο πια οικισμό του Άργους. Εκεί που έζησαν τα παιδικά τους χρόνια στη Σαρία.
Ο Γιάννης και ο Κώστας, ξυλουργοί, αδέλφια μιας μεγάλης Ολυμπίτικης οικογένειας έχουν τα μελίσσια τους πάνω στο νησί. Πηγαινοέρχονται με τη βάρκα τους από το Διαφάνι, το λιμανάκι της Ολύμπου. Όλοι αυτοί μαζί με τους τουρίστες του καλοκαιριού συναντιούνται πάνω σε αυτό το άγριο και γοητευτικό νησί.

20:45
Τόποι του Ελληνισμού: Ύδρα | Ελλάδα, 2023, 15 λεπτά
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Κούσανδας – Παραγωγή: Animasyros Productions
Η ταινία αφηγείται τη διαδρομή μέσα στον χρόνο ενός από τα διασημότερα ελληνικά νησιά. Περιγράφει την πολυεπίπεδη σχέση των κατοίκων της με τη θάλασσα. Επαναστάτες, εφοπλιστές, κοσμοπολίτες. Κυρίως όμως εξιστορεί τη συμμετοχή τους στον αγώνα για την ανεξαρτησία και την προσπάθεια συγκρότησης του νεοελληνικού κράτους.

21:10
Αζήτητοι | Ελλάδα, 2024, 75 λεπτά
Σκηνοθεσία: Μαριάννα Οικονόμου – Παραγωγή: DOC3 productions
H τυχαία ανακάλυψη εκατοντάδων μικρών πακέτων μέσα σε παλιές βαλίτσες πίσω από έναν τοίχο στο νοσοκομείο Σωτηρία, έφερε στο φως την τραγική ιστορία εκατοντάδων ανθρώπων που πέθαναν εκεί από φυματίωση μεταξύ 1945-1975 και που κανείς δεν τους αναζήτησε ποτέ. Το νοσοκομείο τους έθαψε ανώνυμα σε ομαδικούς τάφους και η μνήμη τους χάθηκε για πάντα. Μέσα από το μοναδικό αυτό αρχείο, που αποτελείται από τα προσωπικά υπάρχοντα που άφησαν πίσω τους οι νεκροί, καθώς και την αναζήτηση ζώντων συγγενών, η ταινία ξετυλίγει μια πολύ ανθρώπινη ιστορία πόνου, αγάπης, ελπίδας, ενοχής και κοινωνικού στίγματος με φόντο τη φτώχεια και την εξαθλίωση της μεταπολεμικής Ελλάδας. Μετά από 80 χρόνια σιωπής, ένα προσωπικό και συλλογικό τραύμα αποκαλύπτεται.