12ο Φεστιβάλ Αρχαιολογικού και Πολιτιστικού Ντοκιμαντέρ – Ημέρα 5

Η 12η διοργάνωση του Διεθνούς Φεστιβάλ Αρχαιολογικού και Πολιτιστικού Ντοκιμαντέρ ΑΓΩΝ είναι γεγονός.

Από τις 20 έως τις 25 Μαΐου, θα προβληθούν στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος 61 ταινίες από 22 χώρες, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως υποβλήθηκαν 1.250 συμμετοχές, από 100 χώρες.

Καλούνται και φέτος παλιοί, αλλά και νέοι φίλοι, να απολαύσουν εκτός από τις αρχαιολογικού περιεχομένου ταινίες μία ευρεία θεματική γκάμα. που συμπεριλαμβάνει ντοκιμαντέρ, ρεπορτάζ, μυθοπλαστικές, κινουμένου σχεδίου, έρευνας, εκπαιδευτικές κ.λπ. με επίκεντρο πάντα τον άνθρωπο.
Οι φετινές ταινίες είναι πρόσφατες δημιουργίες (από το 2019 και έπειτα) και θα μας ταξιδέψουν όχι μόνο σε τόπους ανασκαφών, όπως στην Ελλάδα, την Αίγυπτο, την Πέργαμο και τη Μεσοποταμία, τη Μαδαγασκάρη, το Κιργιστάν, την Ινδία… αλλά και στα Τρίκαλα. Ακόμα, θα μάθουμε για απαγορευμένες ερωτικές ιστορίες της αρχαιότητας, για τη Λίθινη Εποχή στη Σουηδία, τα μυστήρια που κρύβονται στο βυθό μιας λίμνης στην Τουρκία, τα μυστικά του Λουδοβίκου του 14ου, τη ζωή των ιππέων στην προ-χριστιανική Σιβηρία, τους θρύλους του κάστρου της Μυτιλήνης και για πρώτη φορά μια γυναίκα της προϊστορικής εποχής, η Lady Sapiens θα μας “αφηγηθεί” την ιστορία της.

Ταινίες που φέρνουν την επιστήμη της Ιστορίας, της Αρχαιολογίας και τη Λαογραφίας, κοντά στην τέχνη του κινηματογράφου. Μέσα από τις ταινίες παρακολουθούμε τα στοιχήματα της επιστημονικής κοινότητας, την ακροβασία της επιστημονικής έρευνας ανάμεσα στην ψηφιακή και αναλογική τεκμηρίωση, τις δυσκολίες της ανασκαφής σε αντίξοες συνθήκες και τη χαρά της ανακάλυψης, αλλά και παραδόσεις που σιγά-σιγά χάνονται και αποτυπώνονται μέσα από τον κινηματογραφικό φακό.

Πρόγραμμα

17:00
Περί Κυπριακού Μαρμάρου| Κύπρος, 2022, 70 λεπτά
Σκηνοθεσία: Πασχάλης Παπαπέτρου – Παραγωγή: Anadysis Films Ltd
Μάρμαρο: Την ομορφιά του ξεχώρισαν, από την αρχαιότητα ακόμη, γλύπτες, αρχιτέκτονες και διακοσμητές, δημιουργώντας αγάλματα και γλυπτά μοναδικής ομορφιάς και στολίζοντας επιβλητικά κτίρια.
Στην αρχαιότητα και τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, χτίζονται στην Κύπρο επιβλητικές βασιλικές, οι οποίες κοσμούνται με μαρμάρινες κολόνες και πολύχρωμα μαρμάρινα δάπεδα. Κατά τον 20ό αιώνα, στην Κύπρο αναπτύσσεται η βιομηχανία μωσαϊκών, μαρμαρακιών, μαρμαρίνων και μαρμάρων, υλικά με τα οποία καλύπτονται τα δάπεδα εκκλησιών, ξενοδοχείων και κατοικιών.
Επιχειρούμε ένα ταξίδι στον κόσμο του μαρμάρου στην Κύπρο, απαντώντας αρχικά στο ερώτημα: Έχει μάρμαρο η Κύπρος;

18:20
Σφενδύλι: Όταν σε Ξεριζώνει το Νερό| Ελλάδα, 2023, 40 λεπτά
Σκηνοθεσία-Παραγωγή: Μιχαήλ Μπαστάκης
Το χωριό Σφενδύλι έπρεπε να βυθιστεί για να κατασκευαστεί το φράγμα του ποταμού Αποσελέμη.
Η κατασκευή του φράγματος αυτού θα εξυπηρετούσε περίπου το 40% το κατοίκων της Κρήτης αλλά ταυτόχρονα θα ανάγκαζε τους λιγοστούς κατοίκους του Σφενδυλίου να ξεριζωθούν από το χωριό τους.
Πως αντιμετώπισαν οι κάτοικοι αυτή την κατάσταση;
Το ντοκιμαντέρ “Σφενδύλι: Όταν σε ξεριζώνει το νερό”, προσανατολίζεται στην κατηγορία των κοινωνικών ντοκιμαντέρ. Ασχολείται με τον τρόπο που η τοπική κοινωνία που αποτελείται από τους πρώην κάτοικους του χωριού αντέδρασαν και οργανώθηκαν πριν και κατά την διάρκεια της κατασκευής του φράγματος με σκοπό να διεκδικήσουν οτιδήποτε καλύτερο μπορούσαν ως αποζημίωση ώστε να αντικαταστήσουν τις χαμένες τους κατοικίες και την χαμένη τους “γειτονιά”.

19:10
Η Παράξενη Ιστορία της Καρδιάς των Βασιλέων της Γαλλίας| Γαλλία, 2023, 53 λεπτά
Σκηνοθεσία: Dominique Adt – Συμπαραγωγή: France Télévisions, Capa Presse, Matcha
Ο Philippe Charlier, ιατροδικαστής και ανθρωπολόγος, αποφάσισε να μελετήσει δύο από τους σημαντικότερους βασιλείς στην ιστορία της Γαλλίας: τον Λουδοβίκο ΙΓ΄ και τον Λουδοβίκο ΙΔ΄, τον πατέρα, αποκαλούμενο και «Δίκαιο», και τον γιο, αποκαλούμενο και «Βασιλιά Ήλιο», ο οποίος μας κληροδότησε το Παλάτι των Βερσαλλιών. Ανατρέχει σε μοναδικά αρχεία και συμβουλεύεται έγκριτους ειδικούς (ιστορικούς, γιατρούς, επιστήμονες) για να καταρτίσει το ιατρικό ιστορικό των δύο ηγεμόνων και καταπιάνεται με τα μυστήρια των λειψάνων τους. Τι απέμεινε από τους δύο βασιλιάδες; Ποιες παθήσεις τους ταλαιπωρούσαν; Από τι πέθαναν;
Για να διαλευκάνει το μυστήριο, ο Philippe Charlier κατέφυγε σε απίστευτα κειμήλια: τις μουμιοποιημένες καρδιές του Λουδοβίκου ΙΓ΄ και του Λουδοβίκου ΙΔ΄! Είναι τα δύο κειμήλια αυθεντικά; Ο ιατροδικαστής πραγματοποιεί ιστορική και επιστημονική έρευνα αναζητώντας τα μυστικά αυτών των μουμιοποιημένων οργάνων. Και διερευνά έναν θρύλο: Λέγεται ότι θραύσματα από τις μουμιοποιημένες καρδιές των βασιλιάδων της Γαλλίας χρησιμοποιήθηκαν προκειμένου να φιλοτεχνηθούν πίνακες ζωγραφικής…
Ο Philippe Charlier, αξιοποιώντας την επιστημονική πρόοδο, χρησιμοποιεί μικροτομογραφία, ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης, ραδιοχρονολόγηση με άνθρακα 14, πρωτεομική, παλυνολογία και φασματομετρία μάζας, ώστε να αποκαλύψει την άγνωστη ιστορία του Λoυδοβίκου ΙΓ΄ και του Λουδοβίκου ΙΔ΄!

20:10
Ο Χαμένος Ναός της Αρτέμιδος | Ελβετία, 2023, 53 λεπτά
Σκηνοθεσία: Sébastien Reichenbach – Παραγωγή: Climage Audiovisuel, Stéphane Goël
Η θέση του ιερού της Αρτέμιδος στην Αμάρυνθο παρέμενε για πολύ καιρό ένα από τα τελευταία μεγάλα αρχαιολογικά αινίγματα της ελληνικής αρχαιότητας. Το τεράστιο αυτό Αρτεμίσιο αναφέρεται σε πολλά αρχαία κείμενα, τα οποία μάλιστα φτάνουν στο σημείο να προσδιορίζουν την απόσταση που χωρίζει το ιερό από την αρχαία πόλη της Ερέτριας. Όμως, παρά τις προσπάθειες πλήθους επιστημονικών αποστολών από τα τέλη του 19ου αιώνα, δεν βρέθηκε ποτέ κανένα ίχνος του ιερού ή του ναού του, αφήνοντας το μυστήριο άλυτο.
Τη δεκαετία του 1960, ένας νεαρός αρχαιολόγος από το Νεσατέλ, ο Denis Knoepfler, ξεκίνησε την αναζήτηση του χαμένου ναού της Αρτέμιδος. Οι έρευνές του σύντομα τον οδήγησαν στην ενδοχώρα της Εύβοιας, πολύ πέρα από τα όρια των προηγούμενων αποστολών.
Χρειάστηκαν πέντε δεκαετίες ερευνών, ακλόνητης πίστης και μεταφοράς τόνων χώματος για να διαλευκανθεί τελικά το μυστήριο. Το 2017, μια ελβετο-ελληνική ομάδα αρχαιολόγων εντόπισε το ιερό της Αρτέμιδος, εκεί όπου ο Denis Knoepfler είχε προβλέψει ότι βρισκόταν θαμμένο. Οι προεκτάσεις της ανακάλυψης είναι πολύ σημαντικές καθώς πρόκειται για μια από τις πιο θεαματικές αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια.
Η ταινία αναπλάθει αυτό το πλούσιο σε ανατροπές συλλογικό έπος και περιγράφει αναλυτικά τα κρίσιμα στάδια μιας μακρόχρονης έρευνας που συνεπήρε, και θα συνεχίσει να συνεπαίρνει, πολλές γενιές αρχαιολόγων. Επίσης, εξερευνά τη συναρπαστική ιστορία της αρχαίας πόλης της Ερέτριας και μας μυεί στη μυστικιστική ατμόσφαιρα της λατρείας της Αρτέμιδος, της ισχυρής θεάς του κυνηγιού και προστάτιδας της άγριας φύσης.

21:00
Εκ Προσφύγων – Υλικός Πολιτισμός και Αναγκαστικός Εκτοπισμός στην Κύπρο του 20ού αιώνα | Κύπρος, 2022, 10 λεπτά
Σκηνοθεσία: Θοδωρής Βασιλείου – Παραγωγή: Πανεπιστήμιο Κύπρου
“Ως τα τέλη του 2022, 108,4 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίστηκαν παγκοσμίως…” συμπεριλαμβανομένων προσφύγων, αιτούντων ασύλου, καθώς και εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων. Ο ισχυρισμός του UNHCR, με ανησυχητικές προβλέψεις περί αύξησης του αριθμού αυτού τα επόμενα χρόνια, είναι η αδιάσειστη πραγματικότητα ενός συνεχόμενα αποσταθεροποιούμενου κόσμου.
Μόνο κατά τον προηγούμενο αιώνα, η ένταση του εκτοπισμού ήταν ιδιαιτέρως αισθητή στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Τέτοιες μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών αναπόφευκτα επιφέρουν και μετακινήσεις εννοιών, όπως της πολιτισμικής κληρονομιάς και της υλικότητας, με την Κύπρο – τόπο εξοικειωμένο με τον εκτοπισμό – να παρέχει σειρά παραδειγμάτων αυτού του φαινομένου.
Εστιάζοντας στον υλικό πολιτισμό, στόχος της ομάδας της Ερευνητικής Μονάδας Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου είναι να παρουσιάσει δύο περιπτώσεις αναγκαστικής μετανάστευσης και εκτοπισμού στην Κύπρο του 20ού αιώνα, διερευνώντας πώς αντικείμενα είναι φορείς πολιτισμού και κοινωνικών ιδεών.

21:15
Βενιζέλος, Αγώνας για την Μικρά Ασία| Ελλάδα, 2022, 85 λεπτά
Σκηνοθεσία: Νίκος Νταγιαντάς – Παραγωγός: Long Run Productions
Η ταινία ακολουθεί έναν από τους μεγαλύτερους πολιτικούς της σύγχρονης Ελλάδας, ο οποίος ήρθε αντιμέτωπος με τις προκλήσεις της κρίσιμης δεκαετίας, από την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων και τον Α’ ΠΠ έως τη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923.
Ο αγώνας του Ελευθερίου Βενιζέλου, ζωντανεύει μέσα από δραματοποιημένες σκηνές, σπάνιο αρχείο και συνεντεύξεις.